Aby poprawnie zaparzyć Yerba mate należy przede wszystkim posiadać odpowiednio zebrane, wyselekcjonowane i wysuszone liście ostrokrzewu paragwajskiego. Ponadto warto zaopatrzyć się w oryginalne naczynie do Yerba mate. Tradycyjnie jest to naczynie wykonane z tykwy, jednak kupić można też drewniane beczułki do Yerby. Niezbędna będzie też bombilla, specjalna rurka do sączenia napoju.

Parzenie Yerba mate nie jest trudne, jednak warto się do tego rytuału przygotować. Przede wszystkim należy ostudzić wrzątek do temperatury około osiemdziesięciu stopni. Zalanie wrzątkiem ziela pozbawia go cennych właściwości i naraża nasz przełyk na poparzenie. Parząc Yerba mate należy zachować stosowne proporcje. Ilość suszu w naczyniu powinna być duża, ale nie za duża. Najlepiej moc naparu dopasować do możliwości własnego organizmu. Tak jak w przypadku kawy jedni piją mocną inni słabszą. Co ważne napój zdatny jest do picia z zimną wodą, co różni go od kawy i tradycyjnej herbaty.

W polskich warunkach

Nieco inaczej pija się Yerbę w Polsce, nieco inaczej w Paragwaju skąd napój pochodzi. Otóż Paragwajczycy parzą Yerbę w gronie bliskich, znajomych, pijają również bardzo często wspólnie z jednego naczynia. W Polsce podobnie jak kawę z filiżanki tak Yerbę pijemy z tykwy, aczkolwiek coraz częściej stosujemy naczynia ceramiczne z uwagi na łatwość w utrzymaniu czystości. To napój do powolnego spożywania. Przygotowywany na cały dzień. Nie pijemy go jednym haustem, a powoli sącząc i napawając się smakiem. Co istotne susz można a nawet należy zalewać ponownie. Najwygodniej do tego celu używać termosu w którym mamy przygotowaną wodę o odpowiedniej temperaturze, a jeszcze lepiej jeśli jest to termos z dzióbkiem ułatwiającym zalewanie. Wodę do naczynia z suszem wlewamy po trochę, tyle ile jesteśmy w stanie wypić na raz i wypijamy nie czekając aż napar nabierze nieprzyjemnej goryczy. Czynność powtarzamy do czasu aż napój straci smak, zwykle litr wody wystarcza na przelanie około 50 gramów, czyli 2-3 łyżek stołowych dobrej jakości Yerba mate. Ponadto występuje kilka technik parzenia Yerby w zależności od temperatury wody. Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą Naczynka ceramiczne i Naczynka z tykwy

Zimna Yerba i nie tylko

Rodzaj parzenia Yerba mate ma wpływ na jej smak. Zalewając susz zimną wodą otrzymamy tzw. tereré czyli zimną Yerbę. Jest to orzeźwiający napój na letnie upały. Jeśli oczekujemy delikatnego smaku i działania Yerba mate warto zaparzyć liście suszu właśnie zimną a wręcz lodowatą wodą. Wówczas napój możemy pić przez cały dzień, również wieczorem. Gdy zaś zależy nam na mocy Yerba mate wówczas parzyć ją należy ciepłą wodą. Im cieplejszą wodą parzona jest Yerba tym smakuje bardziej gorzko i cierpko. Tym samym parzyć susz można na wiele sposobów, to bardzo indywidualna sprawa potrzeb, smaków i gustów. Bez względu na wszystko należy pamiętać, aby suszu nie zalewać wrzątkiem.

Co jest potrzebne, żeby zaparzyć Yerba Mate?

Tradycja parzenia Yerba Mate wywodzi się z terenów Ameryki Południowej, a dokładniej z obszarów dzisiejszego Paragwaju, Argentyny, Urugwaju i południowej Brazylii. Początki jej spożywania sięgają czasów prekolumbijskich, kiedy to rdzenne plemiona Guarani i Quechua odkryły właściwości ostrokrzewu paragwajskiego, czyli rośliny, z której powstaje Yerba Mate. Dla tych plemion picie Yerba Mate było rytuałem związanym z ich kulturą, duchowością oraz codziennym życiem.

Rdzenni mieszkańcy pili Yerba Mate głównie w celach medycznych, lecz także jako środek wzmacniający i dodający energii. Uważali, że napar z ostrokrzewu paragwajskiego wzmacnia ciało i umysł, a także oczyszcza ducha. Picie Yerba Mate było często wspólnym rytuałem, który zacieśniał więzi między członkami plemienia. Więcej na temat przeczytasz w tekście: Właściwości zdrowotne yerba mate.

Yerba Mate szybko stała się napojem nie tylko lokalnym, ale i narodowym – do dziś jest niezwykle popularna w Argentynie, Paragwaju, Urugwaju i Brazylii. W tych krajach picie Yerba Mate jest częścią kultury i codzienności, a naczynie z naparem często przekazuje się z rąk do rąk podczas spotkań towarzyskich. Napój ten symbolizuje gościnność, przyjaźń i więzi społeczne.

Dziś Yerba Mate jest popularna na całym świecie, ale w Ameryce Południowej wciąż zachowuje swoje wyjątkowe, kulturowe znaczenie, będąc łącznikiem między dawnymi tradycjami rdzennych plemion a współczesnym stylem życia.

Czego potrzebujesz, aby zaparzyć Yerba Mate?

Parzenie Yerba Mate może na początku wydawać się skomplikowane, zwłaszcza jeśli chcemy trzymać się tradycyjnych metod. Jednak w rzeczywistości jest to dość proste, gdy pozna się podstawowe zasady. Cały proces parzenia Yerba Mate składa się z kilku kroków i wymaga jedynie kilku akcesoriów oraz oczywiście odpowiednie suszone liście ostrokrzewu paragwajskiego.

Yerba Mate — na początek warto wybrać łagodniejszą odmianę Yerba Mate, która ma delikatniejszy smak i mniejsze stężenie goryczki niż tradycyjne, mocne mieszanki. Dzięki temu można przyzwyczaić się do specyficznego smaku naparu, który bywa intensywny dla osób próbujących Yerba Mate po raz pierwszy. Mieszanki z dodatkami, takimi jak mięta, cytryna, pomarańcza czy zioła, łagodzą naturalną goryczkę Yerba Mate i nadają jej przyjemniejszy, świeższy smak. Dodatki takie jak mięta lub werbena cytrynowa wprowadzają delikatne nuty smakowe, które sprawiają, że napar jest łatwiejszy do picia. Jeżeli mielibyśmy Wam polecić owocową Yerba Mate, to jak nietrudno się domyślić, na pewno w pierwszej kolejności będzie to Pajarito Menta Limon o lekkim posmaku cytrynowym, z dodatkiem dobrze wyczuwalnej mięty.

Marki, które są znane z pysznych owocowych mieszanek Yerby to CBSe, Selecta czy Mate Green. Przy czym największy wybór smaków ma CBSe.

Wersje suave (czyli łagodne) zawierają mniej goryczkowych nut i są przyjemniejsze w smaku. Yerba Mate suave, czyli z dużą ilością gałązek, jest nieco łagodniejsza niż klasyczne mieszanki, co może być lepsze dla początkujących yerbaciarzy. Jeżeli szukacie dobrej, łagodnej Yerba Mate polecamy Wam Pajarito Suave albo Rosamonte Suave.

Brazylijska odmiana Yerba Mate (chimarrão) jest drobno zmielona i ma łagodniejszy smak niż odmiany argentyńskie czy paragwajskie. Ma soczysty, świeży smak i mniejszą goryczkę, dzięki czemu jest lepsza na początek przygody z Yerba Mate. Jeżeli chcesz zacząć pić Yerbe, albo zastąpić nią np. kawę, koniecznie przeczytaj nasz poradnik: Jak wybrać najlepszą yerba mate na początek?

Naczynie do yerba mate – matero lub tykwa

Do parzenia Yerba Mate tradycyjnie używa się specjalnych naczyń, które mają różne formy, materiały i nazwy w zależności od regionu. Tradycyjne naczynia do Yerba Mate mogą być wykonane z tykwy, drewna lub nawet rogu zwierzęcego.

Tykwa (calabaza), czyli wydrążony i wysuszony owoc rośliny z rodziny dyniowatych, jest jednym z najstarszych i najbardziej tradycyjnych naczyń do Yerba Mate. Jej naturalny wygląd i unikalne wzory sprawiają, że każda tykwa jest niepowtarzalna. Tykwa utrzymuje ciepło naparu i nadaje Yerba Mate charakterystyczny smak.

Matero ceramiczne jest popularne ze względu na swoją trwałość, łatwość czyszczenia i odporność na wilgoć. Matera mogą mieć różne kształty i kolory, co sprawia, że są estetyczne i praktyczne. Ceramika dobrze izoluje ciepło, nie wpływając na smak Yerba Mate. Jest odporna na pleśń, co sprawia, że łatwiej jest ją utrzymać w czystości niż tykwę. To świetna opcja dla początkujących, ponieważ nie wymaga specjalnego przygotowania i jest łatwe w utrzymaniu.

Matero metalowe (często ze stali nierdzewnej lub aluminium) czasami z podwójnymi ściankami, jest popularne ze względu na trwałość i nowoczesny wygląd. Metal utrzymuje temperaturę naparu przez dłuższy czas i jest bardzo łatwy w czyszczeniu, a co bardzo ważne nie wpływa na smak naparu.

Dla prawdziwych koneserów pozostają jeszcze tradycyjne naczynka wykonane z drewna Palo Santo lub Guampa z rogu.

Naczynia z drewna Palo Santo, popularne zwłaszcza w Paragwaju i Argentynie, wyróżniają się intensywnym, żywicznym aromatem, którym naturalnie przenika Yerba Mate, nadając naparowi głęboki, leśny smak. Drewno Palo Santo jest znane z właściwości antybakteryjnych i trwałości, ale wymaga regularnej pielęgnacji, aby zapobiec pęknięciom i pleśnieniu. Matero z Palo Santo to doskonały wybór dla miłośników intensywnych aromatów i głębokich doznań smakowych.

Guampa to tradycyjne naczynie wykonywane z rogu bydła, które jest szczególnie popularne w Paragwaju i Urugwaju, gdzie często pije się zimną Yerba Mate zwaną tereré. Ze względu na naturalne właściwości rogu, guampa doskonale utrzymuje chłodny napar, co jest idealne na gorące dni. Guampa to symbol tradycji i autentyczności, ceniona zarówno za unikalny wygląd, jak i praktyczność, zwłaszcza w ciepłym klimacie.

Ciepła woda (o odpowiedniej temperaturze)

Yerba Mate najlepiej zalewać ciepłą, ale nie wrzącą wodą. Idealna temperatura wynosi od 70 do 80°C. Ciepła woda pozwala wydobyć z Yerba Mate pełnię smaku i właściwości, nie niszcząc przy tym cennych składników odżywczych. Jeśli używasz czajnika, wystarczy zagotować wodę, a następnie odczekać kilka minut, aż ostygnie do odpowiedniej temperatury. Możesz także użyć termometru do wody, aby mieć pewność, że temperatura wynosi około 70–80°C.

Stosowanie zbyt gorącej wody (powyżej 85°C) może spowodować, że napar stanie się zbyt gorzki i straci część swoich aromatycznych walorów. Gdy Yerba Mate zostaje zalana wrzącą wodą, liście uwalniają nadmiar garbników, co sprawia, że napar staje się wyjątkowo gorzki i cierpki. Yerba Mate zawiera liczne aktywne składniki, takie jak witaminy, minerały, polifenole i antyoksydanty, które mogą być wrażliwe na wysokie temperatury. Wrząca woda może uszkodzić część tych cennych składników, co osłabia ich korzystny wpływ na zdrowie.

Dla Yerba Mate na zimno (tereré) można użyć zimnej wody lub nawet kostek lodu, co jest szczególnie popularne w gorących krajach, takich jak Paragwaj. Gdy Yerba Mate jest zalewana zimną wodą, napar zaparza się wolniej, a susz stopniowo uwalnia swoje składniki aktywne i smak. Efekt jest łagodniejszy w porównaniu do naparu przygotowywanego na ciepło. Tereré ma orzeźwiający smak, z mniejszą goryczką i bardziej subtelnymi nutami. Więcej o tym sposobie parzenia yerba mate przeczytasz w tekście: Terere - co to jest i jak je przyrządzić?

Do parzenia i picia Yerba Mate, oprócz naczynia, suszu i wody, potrzebujesz jeszcze bombillę.

Bombilla — to specjalna rurka z filtrem, która zapobiega przedostawaniu się fusów do ust podczas picia. Jest wykonana z metalu (najczęściej ze stali nierdzewnej), bambusa lub innych materiałów. Bombilla pozwala pić napar prosto z naczynia, unikając kontaktu z drobnymi listkami i kawałkami suszu. To niezbędny element tradycyjnego sposobu picia Yerba Mate. Istnieją różne rodzaje bombilli, które różnią się materiałem, długością, kształtem oraz rodzajem filtra. Bombilla sprężynowa posiada filtr w postaci sprężyny na końcu, który skutecznie zatrzymuje drobne cząstki suszu, sprawiając, że napar jest czystszy.

Bombilla bambusowa jest lekka, ekologiczna i nadaje naparowi subtelny, naturalny smak. Zwykle nie posiada dodatkowego filtra, a jedynie otwory na końcu rurki, co sprawia, że najlepiej sprawdza się przy grubo mielonym suszu. Niektóre bombille posiadają wymienny filtr, który można zdjąć i wyczyścić lub wymienić na nowy. Jest to praktyczne rozwiązanie, jeśli zależy nam na łatwym utrzymaniu bombilli w czystości. Bombilla z wymiennym filtrem zwykle ma dodatkowy system filtracji, co sprawia, że nadaje się do drobnych i średnich mielonych suszy. Bombilla o płaskiej końcówce dobrze leży w ustach i oferuje skuteczną filtrację. Jest popularna w Argentynie, gdzie używa się jej z klasycznym suszem o różnym stopniu zmielenia.

Czy yerba mate można pić w zwykłym kubku?

Tak, Yerba Mate można pić w zwykłym kubku, szczególnie jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z tym napojem lub nie masz tradycyjnego naczynia. Choć kubek nie odda całego autentycznego doświadczenia picia Yerba Mate, wciąż możesz cieszyć się jej smakiem i korzyściami. Pamiętaj, że Yerba Mate można zalewać wielokrotnie, więc możesz dolewać wodę do kubka, dopóki napar nie straci smaku. Picie Yerba Mate w kubku to wygodne rozwiązanie, chociaż warto spróbować tradycyjnego naczynia, aby w pełni docenić bogactwo smaków i aromatów.

Termosy do Yerba Mate — alternatywa idealna w podróży

Alternatywą do picia Yerby poza tradycyjnymi naczyniami są termosy do Yerba Mate. Sprawdzają się one w dwóch sytuacjach — kiedy jest zimno, a my chcemy, aby napar z yerby był dłużej ciepły oraz w podróży. Specjalne termosy do Yerba Mate, które są zaprojektowane tak, aby ułatwić przygotowanie i picie naparu przez cały dzień. Termosy do Yerba Mate różnią się nieco od standardowych termosów i mają funkcje oraz cechy dostosowane do parzenia Yerba Mate. Termosy do Yerba Mate często mają specjalny nalewak, który umożliwia kontrolowane wlewanie wody w małych ilościach. Dzięki temu łatwiej jest wielokrotnie zalewać susz w naczyniu bez rozlewania. Termosy te są zaprojektowane tak, aby utrzymywać wodę w idealnej temperaturze dla Yerba Mate, czyli około 70–80°C. Woda nie powinna być zbyt gorąca, ponieważ zbyt wysoka temperatura może sprawić, że napar będzie gorzki i straci swoje właściwości.

Jak prawidłowo zaparzać yerba mate?

Prawidłowe parzenie Yerba Mate to klucz do uzyskania optymalnego smaku, aromatu i wszystkich korzyści zdrowotnych.

1. Wybierz odpowiednią ilość suszu

Wypełnij naczynie (tykwę, matero lub inne) Yerba Mate do 1/3 lub nawet 1/2 jego objętości. Jeśli dopiero zaczynasz, możesz użyć mniej suszu, aby napar był łagodniejszy.

2. Przechyl naczynie

Przechyl naczynie pod kątem, aby susz zgromadził się po jednej stronie, tworząc wolną przestrzeń po drugiej stronie. Ta technika pomaga później w prawidłowym umieszczeniu bombilli i pozwala na równomierne zaparzanie.

3. Umieść bombillę

Włóż bombillę (metalową rurkę z filtrem) do wolnej przestrzeni w naczyniu, opierając ją o ściankę. Po umieszczeniu bombilli staraj się jej nie poruszać, aby nie zatykała się suszem podczas picia.

4. Zalej zimną wodą (opcjonalnie)

Możesz delikatnie zwilżyć susz zimną lub letnią wodą, aby przygotować go do parzenia i uniknąć nagłego zalania gorącą wodą, co zmniejsza ryzyko nadmiernej goryczki. Zostaw wodę na około 30 sekund, aż susz wchłonie wilgoć.

5. Zalewaj ciepłą wodą

Użyj wody o temperaturze 70–80°C (nie wrzącej, aby uniknąć goryczy i utraty cennych składników). Wlej wodę powoli do naczynia, zalewając susz tylko do poziomu bombilli. Pierwsze zalanie powinno być krótkie – wystarczy kilka sekund, aby napar się zaparzył.

6. Pij i dolewaj wodę wielokrotnie

Pij Yerba Mate przez bombillę, a gdy napar się skończy, dolewaj ciepłą wodę. Yerba Mate można parzyć wielokrotnie, a napar będzie stopniowo tracił na intensywności. Możesz dolewać wodę, aż napar stanie się zbyt słaby w smaku.

Ile się sypie yerba mate do kubka?

Do kubka wsypuje się zazwyczaj od 1 do 2 łyżek Yerba Mate (około 10-20 gramów), jeśli chcemy uzyskać łagodniejszy napar, szczególnie na początek. Tradycyjnie, gdy Yerba Mate jest parzona w specjalnym naczyniu (matero), ilość suszu wynosi od 1/3 do 1/2 objętości naczynia, ale w kubku można użyć mniejszej ilości, aby napar nie był zbyt intensywny.

Ile można pić yerba mate dziennie?

Ilość Yerba Mate, jaką można pić dziennie, zależy od indywidualnej tolerancji na kofeinę oraz potrzeb zdrowotnych. Generalnie zaleca się, aby dzienne spożycie Yerba Mate nie przekraczało 1–1,5 litra naparu (co odpowiada około 3–5 zalaniom przy użyciu około 20-50 gramów suszu). Odpowiada to mniej więcej 2–3 kubkom Yerba Mate dziennie.

Jeśli jesteś przyzwyczajony do kofeiny, możesz pić do 1 litra naparu dziennie (około 2–3 kubków). Warto jednak monitorować swoje samopoczucie, ponieważ nadmiar kofeiny może prowadzić do rozdrażnienia, problemów ze snem i przyspieszonego bicia serca. Jeśli masz niską tolerancję na kofeinę, ogranicz spożycie do 1 kubka dziennie lub wybierz odmiany o obniżonej zawartości kofeiny.

Picie dużych ilości Yerba Mate (powyżej 1,5 litra dziennie) może prowadzić do nadmiernego pobudzenia, problemów z żołądkiem, odwodnienia (ze względu na działanie moczopędne) oraz problemów ze snem. Dlatego zaleca się umiarkowane spożycie, szczególnie wieczorem, aby uniknąć wpływu kofeiny na sen.